شه‌ممه‌, نیسان 1, 2023
  • Login
  • Register
کوردپرێس
  • سەرەتا
  • کوردستان
  • جیهان
  • زانستی
  • کولتووری
  • کۆمەڵایەتی
  • ئابووری
  • سیاسەت
  • ئەپلیکەیشێن
No Result
View All Result
  • سەرەتا
  • کوردستان
  • جیهان
  • زانستی
  • کولتووری
  • کۆمەڵایەتی
  • ئابووری
  • سیاسەت
  • ئەپلیکەیشێن
No Result
View All Result
کوردپرێس
No Result
View All Result

میدیا و خۆکوشتن لە سوید

ئامادەکردنی ناسری سینا

ناصر سینا by ناصر سینا
كانونی دووه‌م 24, 2023
in کۆمەڵایەتی
0 0
A A
0
Photo: hvbguiden.se

Photo: hvbguiden.se

هەموو ساڵێ نزیکەی ١٥٠٠ کەس لە سوید کۆتایی بە ژیانی خۆیان دێنن. ئەمەش حەوت ئەوەندەی ئەو کەسانەن لە ڕووداوی هاتوچۆدا دەکوژرێن. هاوکات ١٥ هەزار هەوڵی خۆکوژیش دەدرێ کە ناگاتە ئەنجام و ١٥٠ هەزار کەسیش بیرۆکەی خۆکوژییان لە مێشکدا هەیە.

 

ئەمانە جگە لە ئازار و نیگەرانییەکی یەکجار زۆر، خەرجی چەند میلیارد کرۆنیش دەخەنە سەر شانی کۆمەڵگای سوید. چل لەسەدی مردنی گەنجانی ١٥ تا ١٩ ساڵ، بە هۆی خۆکوشتنەوەیە. سی لە سەدیش ئەوانەن کە لە نێوان ٢٠ تا ٢٤ ساڵیان تەمەنە. زوربەی ئەو کەسانەش کە خۆ دەکوژن لە نێوان ٤٥ تا ٦٤ ساڵیان تەمەنە.

 

بەڵام دەنگدانەوەی خۆکوشتن لە میدیای سویدیدا یەکجار کەمە و بە واتایەک نابینرێ. هۆکارێکی گرنگی ئەوەیە کە یاسای ئەخلاقیی ڕۆژنامەوانی وا دەکات زوربەی ڕۆژنامەنووسان دەنگوباسی خۆکوشتن بڵاو نەکەنەوە. هەم لە بەر ڕێزگرتن لە هەرێمی تاکەکەسی و هەم لە بەر ئەو نیگەرانییەی کە نەکا بڵاوبوونەوەی ئەم جۆرە دەنگوباسانە ببێتە هۆی هاندانی زیاتر بۆ خۆکوشتن. ئەمانە دەبنە هۆی ئەوەی زانیاری لە سەر ئەوەی ئەم گرفتە لە کۆمەڵگادا چەند گەورە و بەربڵاوە لە بەردەستدا نەبێ. هەروەها لە سەر ئەوەی خۆکوشتن دەکرێ پێشی پێ بگیرێ.

 

بێدەنگی، توێژینەوەی ناڕێک و خراپ و ڕاپۆرتکردنی گەلێ کەم لە خۆکوشتن بەداخەوە یارمەتیی ئەوەی داوە کە بابەتەکە ببێتە شتێکی تابۆ (بڤە)، پەڵەداری، بێخەبەری و نەزانی لە سەر خۆکوشتن. بە جۆرێک کە بابەتەکە وەک یەکێ لە گرفتە هەرەگەورەکانی کۆمەڵگا کە دەیتوانی بە ڕێی لێدوانی میدیایی و ڕۆژنامەوانی کەم بێتەوە، هەروا بەردەوامە. دیارە کاتێ میدیاکان باسی نەکەن سیاسەتمەدارانیش هیچ لە پێناو کەمکردنەوەیدا ناکەن. ئەمە لە حاڵێکدایە کە زانست لەوە تێدەگا کە ئێمە چلۆن دەتوانین گیانی ڕێژەیەکی زۆری ئەو کەسانەی دەیانەوێ کۆتایی بە ژیانی خۆیان بێنن، ڕزگار بکەین بەڵام ئەم پرسە لە کۆمەڵگای سویددا پێویستی بە تیشکخستنەسەری زیاتر و وردتر هەیە.

 

میدیا هاوکات دەتوانێ بە واڵاکردنی زیاتری دەرگانەی بابەتەکە دەورێکی گرنگ بگێڕێ و یارمەتیدەر بێ بۆ گۆڕێنی بۆچوونی نیگەتیڤ و ناساغیی دەروونیی کەسەکان. خوێندنەوە و توێژینەوەی زۆر تازە هەن لە سەر چارەسەریی ئەم گرفتە. بۆیە گرنگە کە میدیاکان لە ڕاپۆرتدانی خۆیاندا لە سەر خۆکوشتن، باسی ئەوەش بکەن کە ئەگەر گرفتێکی دەروونی بۆ کەسێک هاتە پێش و بیری خۆکوژی بە سەری کەسێکدا هات، ئەوا ڕوو لە کوێ بکات و کام ڕێکخراو و دەزگای حوکوومەتی کار بۆ بەرگریی جیددی بە خۆکوژی یان یان کەمکردنەوەی ڕێژەکەی دەکات.

 

لە ڕێسانامەی ئەخلاقیی ڕۆژنامەواناندا نووسراوە: “لە بڵاوکردنەوەی دەنگوباسی خۆکوشتن و هەوڵی خۆکوژیدا، گەلێ وریا و لە سەرەخۆ و پشوودرێژ بە و بیر لە بنەماڵە و کەسوکاری کەسەکە بکەرەوە و ڕێز لە حورمەت و شکۆمەندیی ژیانی تاکەکەسیان بگرە.” کاتی ئەوەیە کە ئەم خاڵەی ڕێساکە پێداچوونەوەی پێدا بکرێ و لە جیاتی وەها بنووسرێ: “هەوڵ بدە پێناسێک ساز نەکەیت لە نێوان ئەوەی خۆی کوشتووە و ئەو کەسەی ڕاپۆرتەکە دەخوێنێتەوە.” با نەبێتە هۆی ئەوەی کارەکەی کۆپی بکرێ و لاسایی بکرێتەوە.

 

ڕێکخراوی لەشساغیی جیهانی (WHO) چەند ڕێکاری پێشکەش کردوون لە سەر ئەوەی میدیاکان چۆنچۆنی دەبێ ڕاپۆرت لە سەر خۆکوشتن بدەن. ئەم ڕێکخراوەیە باس لەوە دەکات کە ڕاپۆرتدانی ناشیانە یارمەتیی چەندپاتبوونەوەی تراژدیاکە دەدات. بۆنموونە لە دەستپێکی ئاڵقەی تلەڤزیۆنیی ئەڵمانیی “مەرگی قوتابیەک”دا هەموو جارێ پیاوێک پێشان دەدرێ کە خۆ دەخاتە بەر ڕێگەی شەمەندەفەر و دەکوژرێ. لە کاتی پێشاندرانی ئەم ئاڵقەیەدا ڕێژەی خۆکوشتنی گەنجانی ١٥ تا ١٩ ساڵ، بە ڕادەی ١٧٥ لەسەد هەڵکشا. چەند ساڵ دواتریش کە ئاڵقەکە دووپات کرایەوە، دیسان هەر ئەوەندە کەسە بە هەمان شێوە خۆیان کوشت.

  

باشترین شێوە بۆ ڕاپۆرتکردنی خۆکوژی ئەوەیە کە تەرکیزی زیاتر لەسەر لە پاش بەجێماوانی ڕووداوەکە بکرێ نەک ئەوەی خۆی کوشتووە. ئەوەی ڕەنج و ئازاری لە پاش بەجێماوان باس بکرێ تەئسیرێکی زۆر لە سەر بەردەنگەکان (خوێنەر، بیسەر و بینەر) دادەنێ. ئەوەی چ پشتگیرییەکیان وەرگرتووە؟ هەڤاڵ و کەسەکان چ کاردانەوەیەکیان لە سەر ڕووداوەکە نیشان داوە. ئەم شێوەیە لە گێڕانەوە وا دەکات لە نەساغیی دەروونیی کەسی خۆکوژ بگەین. لەم ناوەدا لە بەکارهێنانی دەستەواژەی وەک “سەرکەوت کە خۆی بکوژێ” یا خود “خۆکوشتنی هەڵبژارد” خۆ ببوێرە. تەقریبەن هەموو ئەو کەسانەی خۆیان دەکوژن، تووشی خەمۆکی بوون یا نەخۆشییەکی دەروونییان هەبووە.


ڕێکخراوی خۆبەخشی سویدیی “
Suicide Zero” واتا “هیچ خۆکوشتنێک” خەڵات دەدات بەو ڕۆژنامەوانانەی بەسوودترین و باشترین ڕاپۆرت لە سەر خۆکوشتن بڵاو بکەنەوە تا خەڵك زیاتر لەگەڵ ئەم گرفتە گەورە کۆمەڵایەتییە ئاشنا بێت.

Previous Post

شێوازی كاری دایره و ڕێكخراوه‌ حکوومەتییه‌كانی سوید

Next Post

ڕێسای کاری ڕۆژنامه‌وانیی سوید (ڕادیۆ، تله‌ڤزیۆن، ڕۆژنامه‌ و گۆڤار)

ناصر سینا

ناصر سینا

Next Post
ڕۆژنامەوانی

ڕێسای کاری ڕۆژنامه‌وانیی سوید (ڕادیۆ، تله‌ڤزیۆن، ڕۆژنامه‌ و گۆڤار)

وەڵامێک بنووسە هەڵوەشاندنەوەی وەڵام

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

  • Trending
  • Comments
  • Latest
نه‌یارناسی كوردستانی و ناكوردستانی

نه‌یارناسی كوردستانی و ناكوردستانی

كانونی دووه‌م 13, 2023
ناسری سینا

من ده‌فه‌رمووی؟

كانونی دووه‌م 24, 2023

ئانا لیند و پرسی كورد و کوردستان

كانونی دووه‌م 13, 2023
ڕاپۆرتی کومیتەی هاوکاری شۆڕشی ژینا

ڕاپۆرتی کومیتەی هاوکاری شۆڕشی ژینا

كانونی دووه‌م 13, 2023

شێرکۆ بێکەس – دوایین داخوازی

0
نووسینی ژمارە یەک

نووسینی ژمارە یەک

0
نووسینی ژمارە یەک

نووسینی ژمارە دوو

0
نووسینی ژمارە یەک

نووسینی ژمارە سێ

0
ڕۆژی ئاشقان

ڤالنتاین، ڕۆژی دڵان

شوبات 16, 2023
ئاڵای سوید

سروودی نەتەوەیی سوید

كانونی دووه‌م 24, 2023
ڕۆژنامەوانی

ڕێسای کاری ڕۆژنامه‌وانیی سوید (ڕادیۆ، تله‌ڤزیۆن، ڕۆژنامه‌ و گۆڤار)

كانونی دووه‌م 24, 2023
Photo: hvbguiden.se

میدیا و خۆکوشتن لە سوید

كانونی دووه‌م 24, 2023

دوایین بابەتەکان

ڕۆژی ئاشقان

ڤالنتاین، ڕۆژی دڵان

شوبات 16, 2023
ئاڵای سوید

سروودی نەتەوەیی سوید

كانونی دووه‌م 24, 2023
کوردپرێس

ڕۆژنامەی ئازاد و سەربەخۆی کوردستان

بەشەکان

  • ئابووری
  • جیهان
  • زانستی
  • سیاسەت
  • کوردستان
  • کولتووری
  • کۆمەڵایەتی

وشەکان

شێرکۆ بێکەس کوردتیوب کورد دیزاین کوردفیلم

© ٢٧٢٢ کوردپرێس - ڕۆژنامەی ئازاد و سەربەخۆی کوردستان

No Result
View All Result
  • سەرەتا
  • کوردستان
  • جیهان
  • زانستی
  • کولتووری
  • کۆمەڵایەتی
  • ئەپلیکەیشێن

© ٢٧٢٢ کوردپرێس - ڕۆژنامەی ئازاد و سەربەخۆی کوردستان

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Go to mobile version